Czy rzeczywiście ,,ciąża to nie choroba”?

Każdy z nas nie raz w życiu słyszał stwierdzenie ,,ciąża to nie choroba”, najczęściej w kontekście złego samopoczucia ciężarnej lub ograniczeń, które są związane z ciążą. I rzeczywiście ciąża nie jest chorobą. To naturalny, fizjologiczny stan, do którego organizm kobiety przygotowuje się już w życiu płodowym. Jednak ciąża mimo, że jest czymś normalnym wymaga od organizmu kobiety wielu zmian, które wpływają na jej funkcjonowanie. Jakie to zmiany? Postaram się krótko przedstawić najważniejsze z nich, jestem pewna, że część Was zaskoczy.

 

Zatrzymanie wody i przyrost masy ciała

W czasie trwania ciąży organizm kobiety zatrzymuje dodatkowo 6-8 l wody, większość zawarta jest w łożysku, płynie owodniowym i samym płodzie. Dodatkowo na zwiększoną ilość wody wpływa m. in. wzrost objętości osocza i ilości krwinek czerwonych. Konsekwencją tego zjawiska jest wzrost masy ciała, średnio o 12,5 kg. Na wzrost wagi oczywiście składa się również masa ciężarnej macicy, masa powiększających się gruczołów piersiowych i tkanki tłuszczowej.  Zwiększenie masy ciała i umiejscowienie ciężarnej macicy powoduje zmianę pozycji ciała i przeniesienie środka ciężkości.

 

Zmiany w układzie krążenia

Serce kobiety ciężarnej zmienia się podobnie jak u sportowców. Zwiększają się wymiary przedsionków i lewej komory, oraz ułożenie serca. Częstość uderzeń serca (tętno) zwiększa się o około 10-15 uderzeń na minutę, zwiększa się objętość wyrzutowa, a co za tym idzie minutowy rzut serca (czyli suma krwi wyrzucanej w ciągu minuty) zwiększa się o około 50%!

Od ok. 8 tygodnia ciąży obserwuje się spadek ciśnienia tętniczego krwi. Powiększająca się macica powoduje ucisk, którego konsekwencją jest wzrost ciśnienia żylnego w kończynach dolnych, co z kolei może powodować obrzęki, żylaki lub nawet zakrzepicę. Dodatkowo w ciąży obserwuje się fizjologiczną nadkrzepliwość co również zwiększa ryzyko zakrzepicy.

W ciąży występuje wzrost objętości osocza o 40-50% i nieproporcjonalnie niższy wzrost objętości krwinek czerwonych co prowadzi do tzw. fizjologicznej niedokrwistości ciężarnych (za mało krwinek czerwonych w stosunku do objętości osocza).

 

Układ odpornościowy

W początkowym okresie ciąży dochodzi do adaptacji układu odpornościowego. Blokowane są mechanizmy odrzucające ciążę poprzez wytworzenie tolerancji dla antygenów pochodzących od ojca, co warunkuje prawidłowy rozwój ciąży.

 

Zmiany w układzie oddechowym

Adaptacja ciążowa powoduje zmiany w wyglądzie klatki piersiowej spowodowane rozluźnieniem przyczepów mięśni międzyżebrowych. Wymiary klatki piersiowej zwiększają się o kilka centymetrów. Zmiany te występują we wczesnej ciąży, znacznie wcześniej niż uniesienie przepony przez powiększającą się macicę.

W ciąży zwiększa się pojemność oddechowa oraz ilość oddechów co umożliwia zwiększanie wentylacji pęcherzyków płucnych o 50-70%.

 

Układ moczowy

Nerki w ciąży zwiększają swoją objętość, zwiększa się ich unaczynienie i poszerzają się moczowody. W końcowym okresie ciąży zmniejsza się pojemność pęcherza moczowego i zwiększa się częstość okresowego nietrzymania moczu.

 

Układ pokarmowy

Większość ciężarnych kobiet, u których nie występują nudności i wymioty, w pierwszym okresie ciąży wykazuje zwiększony apetyt co prowadzi do przyjmowania większej ilości kalorii.

Napięcie i perystaltyka żołądka w ciąży ulega obniżeniu. Dochodzi również do spowolnienia  perystaltyki jelit, co w konsekwencji często prowadzi do zaparć.

 

Gruczoły piersiowe i skóra

Już na samym początku ciąży obserwuje się rozwój gruczołów mlecznych, zwiększenie ukrwienia, tkliwość i powiększenie piersi.

Ciężarne obserwują również nadmierną pigmentację ciała, mogą występować różnego rodzaju przebarwienia, występuje również niewielki hirsutyzm. Co ciekawe kolor brodawki sutkowej w ciąży zmienia się z różowego na ciemno brązowy. Jest to spowodowane tym, że dziecko początkowo nie odróżnia kolorów a jedynie zauważa kontrasty i taki ciemny punkt umożliwia mu odnalezienie i przystawienie się do piersi.

 

Dolegliwości ciążowe

Wszystkie zachodzące w organizmie zmiany powodują zmiany w samopoczuciu ciężarnej i typowe ciążowe dolegliwości takie jak:

• Nudności, wymioty
• Zaparcia
• Ból piersi
• Przebarwienia skóry
• Bóle podbrzusza
• Skurcze mięśni
• Zgaga
• Częste oddawanie moczu
• Krwawienia dziąseł
• Obrzęki
• Żylaki
• Duszności
• Wzrost apetytu
• Wahania nastroju
• Senność, zmęczenie

O tym jak sobie z nimi radzić pisałam tutaj.

 

Wymieniłam tylko niektóre z zachodzących w organizmie kobiety zmian, oczywiście jest ich dużo więcej. Nie zagłębiałam się też w szczegóły i mechanizmy ich powstawania. Ciekawskich odsyłam do tego artykułu.

 

Ciąża to nie choroba, ale…

W czasie trwania ciąży organizm kobiety musi wykonać znacznie większą pracę niż poza ciążą. Całe ciało podporządkowuje się utrzymaniu i rozwijaniu nowego życia. Są kobiety, które czują się w ciąży doskonale, jednak większość boryka się z mniejszymi lub większymi dolegliwościami.

Dlaczego Wam o tym wszystkim mówię? Mam nadzieję, że zrozumiecie, że np. ustępowanie miejsca ciężarnym to nie jest jakaś fanaberia czy tylko dobre wychowanie, to nasz obowiązek! Serce takiej kobiety bije szybciej, w jej naczyniach znajduje się więcej krwi, dźwiga dodatkowy ciężar, może mieć nudności albo skurcze, ostatecznie długie stanie w jednej pozycji może doprowadzić do omdlenia.

Czy to znaczy, że kobiety w ciąży nie powinny nic robić? Oczywiście, że nie, aktywność w ciąży jest bardzo wskazana. Zwróćmy po prostu uwagę na to, że ciężarna może mieć gorszy dzień, bo od rana odczuwa mdłości albo nie może spać przez ból kręgosłupa. W takiej sytuacji okażmy jej trochę życzliwości i zrozumienia 🙂