Podstawy NPR – badanie szyjki macicy

Cykl Podstawy NPR to seria artykułów dla wszystkich, którzy chcą się nauczyć podstaw prowadzenia własnych obserwacji albo odświeżyć i usystematyzować swoją wiedzę z zakresu Naturalnego Planowania Rodziny. Do tej pory poruszyliśmy już wiele praktycznych zagadnień:

Informacje zawarte w tych wpisach są podstawą do rozpoczęcia prowadzenia własnych obserwacji. Dla 95% kobiet wystarczające jest mierzenie temperatury i obserwacja śluzu, interpretacja tych dwóch objawów pozwala wyznaczyć fazy niepłodności. Istnieje jednak jeszcze jeden parametr, który możemy obserwować – zmiany zachodzące w szyjce macicy.

Badanie szyjki macicy z pewnością nie jest dla każdego. Niektóre osoby mają opór przed jakimikolwiek tego typu czynnościami. Jeśli jednak Ty takich oporów nie masz to zachęcam do dalszej lektury!

 

Po co badać szyjkę macicy

Badanie szyjki macicy nie jest konieczne, jest elementem uzupełniającym obserwacje i stanowi dodatkowe potwierdzenie w interpretacji objawów. Jednak w przypadku gdy kobieta ma problem z obserwacją śluzu lub temperatury może okazać się, że badanie szyjki macicy będzie kluczowe. Są kobiety, które do wyznaczania okresów płodności posługują się tylko badaniem szyjki macicy, wymaga to jednak dużego doświadczenia w badaniu i ocenie szyjki.

 

Jak zmienia się szyjka macicy w trakcie cyklu

Na zmiany w szyjce macicy wpływają hormony płciowe. Tuż po miesiączce szyjka macicy jest twarda (jak czubek nosa), zamknięta i nisko położona. Estrogeny, czyli hormony, które najwyższe stężenia osiągają w fazie płodnej, sprawiają, że szyjka macicy staje się miękka, otwarta i unosi się. Konsystencję szyjki w tym czasie porównuje się do miękkości ust. Natomiast po owulacji, gdy ciałko żółte zaczyna wydzielać progesteron szyjka macicy szybko się zamyka, obniża i staje się znowu twarda (bardzo twarda szyjka w drugiej fazie cyklu to tzw. szyjka ciałka żółtego, doświadczone kobiety są w stanie ją odróżnić).

U kobiet, które nie rodziły ujście zewnętrzne szyjki ma kształt owalny i jest małe. U kobiet, które rodziły ujście zewnętrzne ma kształt szczeliny.

 

Jak zbadać szyjkę macicy

  1. Przyjmujemy odpowiednią pozycję: w przysiadzie lub z jedną nogą opartą np. o sedes.
  2. Wprowadzamy do pochwy jeden lub dwa palce (wskazujący i środkowy).
  3. Znajdujemy szyjkę macicy i określamy jej położenie.
  4. Dotykając szyjki określamy jej miękkość i to czy jest otwarta czy zamknięta. Można delikatnie ścisnąć szyjkę między palcami.
  5. Po wyjęciu palców sprawdzamy czy znajduje się na nich śluz i określamy jego charakter.

Dodatkowe zasady badania:

  • Szyjkę macicy badamy codziennie przez cały cykl (oprócz miesiączki). Badanie w trakcie całego cyklu jest konieczne, bo tylko w ten sposób jesteśmy w stanie wyłapać zmiany, które zachodzą w szyjce z dnia na dzień. Poza tym codzienne badanie pozwala nabyć doświadczenia i pewności.
  • Badanie przeprowadzamy raz dziennie wieczorem.
  • Ręce powinny być umyte, a paznokcie krótko obcięte.
  • Nie stosujemy żadnych środków  odkażających, które mogą zaburzyć naturalną florę pochwy.
  • Badania szyjki macicy nie zaleca się u dziewic.

 

Określanie płodności

Gdy tylko zauważymy jakieś zmiany w kierunku otwierania, rozmiękania lub unoszenia szyjki jest to początek okresu płodności. W praktyce: gdy np. stosujemy regułę wnikliwej obserwacji i 10 dnia cyklu pojawił się objaw W, ale szyjka macicy zaczęła się unosić i rozmiękać 8 dnia cyklu, to początek okresu płodności będzie 8 dnia cyklu. Pamiętajmy, że niezależnie od tego jaką metodę wyznaczania fazy niepłodności przedowulacyjnej stosujemy najważniejsze jest obserwowanie pierwszych objawów płodności.

Uwaga: gdy badamy  szyjkę macicy to oceniamy śluz pobrany z szyjki, a nie ten widoczny zewnętrznie. U kobiety, która bada szyjkę śluz ,,zewnętrzny” może być zmieniony. Zdarza się też, że w szyjce znajduje się bardzo dobry śluz np. Bj, a zewnętrznie go nie widać.

Doświadczona kobieta, która potrafi rozpoznać szyjkę ciałka żółtego może w ten sposób wyznaczać fazę niepłodności poowulacyjnej. Aby to zrobić należy stwierdzić trzy dni szyjki ciałka żółtego, za początek okresu niepłodnego przyjmuje się wieczór trzeciego dnia. Jeśli posługujemy się tylko badaniem szyjki macicy (bez obserwacji śluzu i temperatury) jest to niepłodność względna*. Szyjkę trzeba nadal codziennie badać i zwracać uwagę na każdą jej zmianę.

* Faza niepłodności poowulacyjnej wyznaczona za pomocą analizy śluzu i temperatury (tak jak tu) to niepłodność bezwzględna – 0% szans na zajście w ciążę.

 

Karta obserwacji

Zmiany szyjki macicy oznaczamy na karcie obserwacji takimi symbolami:

Jak zwykle w serii Podstawy NPR na koniec przeanalizujemy kartę obserwacji.

Zasady wyznaczania poszczególnych faz znajdziecie w poprzednich wpisach, dziś zajmiemy się tylko szyjką.

Jak już mówiłam jeśli badamy szyjkę macicy bierzemy pod uwagę śluz pobrany z szyjki. Zauważcie, że nad temperaturą nie mamy dokładnych oznaczeń śluzu (tylko symbol S jako znak, że śluz jest obecny). Szczegółowe oznaczenia śluzu znajdują się na dole przy symbolach dotyczących szyjki macicy.

Wg badania szyjki macicy moglibyśmy przyjąć pierwsze 8 dni jako okres niepłodności przedowulacyjnej, jednak nie możemy tego zrobić, ponieważ 8 dnia wystąpił objaw W i jest to pierwszy objaw płodności. Stąd ta dziwna strzałka, która oznacza, że musimy zrezygnować z przyjęcia 8 dni niepłodności wynikających z badania szyjki i musimy przyjąć okres płodny od 7 dnia wieczorem.

 

Ja narazie nie badam szyjki macicy, bo nie mam takiej potrzeby, jednak nie wykluczam tego w przyszłości. Jednak jako położna badam szyjki pacjentek praktycznie codziennie i muszę przyznać, że to nie jest łatwe zadanie. Teraz mam w tym już dużą pewność, ale pamiętam moje pierwsze badanie na studiach kiedy położna zapytała czy coś wyczuwam, a ja powiedziałam ,,taaaak…” i to nie była wcale szczera odpowiedź, bo nie czułam zupełnie nic! Dopiero po kilkunastu kolejnych badaniach zaczęłam rozumieć co tak naprawdę mam wyczuć. Tak samo jest z badaniem własnej szyjki, pierwsze badania to jedna wielka niewiadoma, ale badając się codziennie można nabrać w tym wprawy i pewności.

 

Mam nadzieję, że udało mi się w miarę jasno przekazać te skomplikowane informacje. Jeśli coś jest niezrozumiałe pytajcie śmiało!

 

 

3 komentarze

  1. Witam! Zauważyłam, że na wykresie w tym artykule szyjka najpierw się otworzyła, a dopiero po kilku dniach była miękka. Czy jest możliwa sytuacja na odwrót, że szyjka najpierw mięknie a dopiero na drugi lub trzeci dzień się otwiera? Jestem dość świeża w tej metodzie i nie jestem pewna czy dobrze interpretuję znaki 🙂 Pozdrawiam.

    Wiktoria
  2. Droga Pani Kasiu, a co jeśli chodzi o macicę w tyłozgięciu? Czytałam, że jej podniesienie występuje w czasie niepłodności, a opadanie przy płodności – czy to prawda? Jestem po 3. porodzie, zaczynam obserwować swój cykl, ale ze względu na brak miesiączki jest to trudne (wcześniej obserwowałam przed urodzeniem dzieci i cykle były bardzo regularne, ale szyjki nie badałam). Pozdrawiam

    Marta

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *