Podstawy NPR – płodność po porodzie!

Od dłuższego czasu na blogu kontynuujemy cykl Podstawy NPR, w ramach którego dowiedzieliśmy się już:

Cykl Podstawy NPR jest skierowany do wszystkich, którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie obserwacji lub chcą usystematyzować swoją wiedzę. Jeśli nie czytałaś poprzednich artykułów zachęcam do nadrobienia!

Dziś zajmiemy się tematem wyczekiwanym przez wiele osób – tym jak określać płodność po porodzie!

Czy w ogóle jest sens korzystać z NPR po porodzie? Wielu lekarzy uważa za zbyt ryzykowne wyznaczanie okresu niepłodności po porodzie w naturalny sposób (większość lekarzy sceptycznie podchodzi do całego NPR i uważa je za nieskuteczne). Z drugiej strony literatura podaje konkretne dane i reguły wyznaczania okresu niepłodności o bardzo wysokiej efektywności (Poczytajcie np. o LAM – Lactational Amenorrhea Method, to metoda poparta wieloma badaniami, bardzo podobna do tej, którą będę dalej opisywać).

Podam Wam dziś zasady, których sama uczyłam się na kursach NPR i z których osobiście bym skorzystała.

 

Kiedy rozpocząć prowadzenie obserwacji?

Prowadzenie obserwacji śluzu należy zacząć od 21 dnia po porodzie. Wczesne rozpoczęcie obserwacji pomaga w interpretacji objawów w późniejszym okresie. Należy zaobserwować jaki jest własny tzw. podstawowy model niepłodności. Najczęściej jest to objaw ,,nic nie widzę, nic nie czuję”, ale może to też być stała wydzielina (żółta, ciała, grudkowata). Wtedy zwracamy uwagę na zmianę wydzieliny.

Dokładne mierzenie temperatury trzeba rozpocząć najpóźniej 10-11 tygodni po porodzie, wcześniej mierzymy temperaturę w trakcie występowania objawów płodności (o tym dalej).

 

Kiedy rozpocząć współżycie?

Lekarze w Polsce zalecają rozpoczęcie współżycia po 6 tygodniach od porodu. Wg prof. Rötzera nie ma przeciwwskazań do rozpoczęcia współżycia 3-4 tygodnie po porodzie, o ile połóg przebiega prawidłowo i ustąpiło występowanie odchodów połogowych.

 

Płodność po porodzie przy pełnym karmieniu piersią

Wg prof. Rötzera okres niepłodności po porodzie trwa 12 tygodni (84 dni) przy pełnym karmieniu.

Warunki pełnego karmienia:

  • dziecko jest przystawiane do piersi przynajmniej 5 – 6 razy na dobę
  • całkowity czas karmienia wynosi > 100 min. na dobę
  • przerwy między karmieniami nie są dłuższe niż 6-7 godzin (także nocą)
  • dziecko jest karmione wyłącznie piersią (bez podawania jakichkolwiek innych pokarmów lub napoi, smoczek można podawać)

Niepłodność w czasie 3 miesięcy po porodzie powoduje m. in. działanie hormonu prolaktyny, który powoduje wytwarzanie pokarmu i jednocześnie hamuje dojrzewanie pęcherzyka z komórką jajową. Wytwarzanie prolaktyny jest stymulowane przez ssanie piersi przez dziecko. Jeśli niemowlę jest dokarmiane i karmienie piersią nie jest pełne, wytwarzanie prolaktyny zmniejsza się i może wystąpić owulacja oraz zajście w ciążę.

Jeśli pełne karmienie piersią jest kontynuowane niepłodność często trwa dłużej niż 3 miesiące, jednak za pewny okres uważa się czas 12 tygodni. Później istnieje niewielka możliwość zajścia w ciążę nawet przy pełnym karmieniu.

W okresie niepłodności przy pełnym karmieniu możliwe jest występowanie krótkotrwałych krwawień, które nie są miesiączką (miesiączka jest poprzedzona wyższą temperaturą). Może również pojawić się śluz dobrej jakości, nie ma on wtedy znaczenia.

 

→ Od 84 dnia po porodzie do czasu wystąpienia normalnej miesiączki stosujemy regułę szczytu.

 

Reguła szczytu

Jeśli występuje jakikolwiek objaw płodności (w, S, wl, plamienie, przed którym nie było fazy wyższej temperatury) wówczas ostatni dzień objawu relatywnie najlepszej jakości oznaczamy jako szczyt . Jeśli nie ma po nim zwyżki temperatury dopisujemy po nim kolejno cyfry 1 2 3 i strzałkę. Wieczór oznaczony strzałką (4 dzień po szczycie) można uznać za początek okresu niepłodności, pod warunkiem, że nie ma objawów płodności a temperatura utrzymuje się na niskim poziomie. Okres niepłodności trwa do ponownego pojawienia się  objawów płodności.
Gdyby do dnia oznaczonego strzałką trwały jakiekolwiek objawy płodności (chociażby śluz gorszej jakości) trzeba zaczekać do ich zaniknięcia. Można czekać do 6 dnia po szczycie. Jeśli objawy występują dłużej trzeba ponownie wyznaczyć szczyt.

Dni krwawienia bez poprzedzającej wysokiej temperatury traktujemy jak śluz, bo krwawienie może pokrywać śluz. Ostatni dzień takiego krwawienia oznaczamy jako szczyt.

Przykłady:

 

Regułę szczytu można stosować tylko do czasu wystąpienia pierwszej, normalnej miesiączki (czyli takiej poprzedzonej 3 dniami wyższej temperatury).  Przy każdym pojawiającym się objawie płodności zalecane jest mierzenie temperatury, aby uchwycić ewentualny wzrost.

Od czasu wystąpienia prawdziwej miesiączki obowiązują zwykłe reguły.

Przykład:

Pokazuję autentyczne obserwacje od czasu porodu do wystąpienia pierwszej miesiączki (tym razem narysowane ręcznie, bo zrobienie tego na komputerze zajęłoby mi prawdopodobnie rok).

Przykład pochodzi z ,,Kart ćwiczeń na kurs dla nauczycieli wg metody prof. dr med. J. Rötzera, INER, Warszawa, 2016

 

Płodność po porodzie przy niepełnym karmieniu piersią

U kobiety, która nie karmi piersią lub karmi w sposób niepełny przyjmuje się, że niepłodność trwa 6 tygodni (42 dni). Objawy płodności mogą wystąpić już 5-6 tygodni po porodzie, jednak pierwszy cykl jest zazwyczaj bezowulacyjny (oczywiście są wyjątki). Kobieta taka powinna rozpocząć obserwację śluzu oraz temperatury od 21 dnia po porodzie. Pierwsza miesiączka może wystąpić tuż po zakończeniu połogu lub dopiero po kilku miesiącach. Do czasu wystąpienia normalnej miesiączki (poprzedzonej wyższą temperaturą) można stosować regułę szczytu. Od czasu wystąpienia prawdziwej miesiączki obowiązują zwykłe reguły.

 

Czy kobieta, która nie stosowała wcześniej NPR może zacząć obserwacje po porodzie?

Tak, może, ale uważam, że jest to bardzo trudne. NPR wymaga wprawy, a po porodzie często model płodności danej kobiety się zmienia i wyłapanie tych zmian wymaga doświadczenia. Dlatego warto nauczyć się obserwacji jeszcze przed ślubem lub planowanym poczęciem.

 

Uff, napracowałam się przy tym artykule! Mam nadzieję, że jest to w miarę jasne, jednak jak zwykle warto byłoby spotkać się z instruktorem, aby przećwiczyć wszystko na przykładach. Jeśli coś jest niezrozumiałe lub macie dodatkowe pytania piszcie śmiało! Jeśli skorzystacie z tego wpisu też dajcie mi znać 🙂

 

Przygotowując artykuł korzystałam z książki E. Wójcik ,,Naturalne Planowanie Rodziny. Objawowo – termiczna metoda rozpoznawania płodności wg prof. dr med. J. Rötzera”.

 

 

25 komentarzy

  1. Jestem po porodzie, miesiączka nie wróciła przez 10 miesięcy, a śluz co chwilę jak białko jaja 🙁 z tego powodu odkładamy współżycie cały czas i jest coraz ciężej.
    Zaczelam wczoraj właśnie krwawić i prawie podskoczyłam ze szczęścia, że w końcu wróciła miesiączka 😉
    Czy współżyjąc podczas pierwszego krwawienia po porodzie (10-11msc) można zajść w ciążę? Temperatury nie mierze,bo nie przesypiamy 3 godzin w ciągu nocy (maluch na piersi i ząbkuje :()

    Madlen
  2. To rzeczywiście mnóstwo pracy! LMM ma na ten temat całą książkę, a Ty ujęłaś najwazniejsze rzeczy w jednym artykule 🙂 I to bardzo ważny temat, bo też niestety usłyszałam od ginekologa po pierwszym porodzie, że naturalne metody się nie sprawdzą, bo “nie ma cyklu”. Sprawiło to tylko ze zwątpilam w jego kompetencje i kolejne ciąże prowadziłam u innego (o polowe tańszego 😉 ) lekarza, ale nie wiem czy wiele kobiet ma wiedzę i pewność siebie, żeby podważać słowa lekarza.

  3. Dzień dobry,
    Jestem po skończonych 6 tygodniach po porodzie. Karmie dziecko zgodnie z zasadami LAM, a nawet kilka godzin dziennie niż tylko 100min. Na początku 7 tyg po porodzie byłam na wizycie u ginekologa. Pan doktor mówi, że widać pęcherzyk, czyli za kilka dni może być owulacja. Miesiączki jeszcze nie mam. Z mężem współżyliśmy w nocy dzień przed wizytą. Temperaturę zaczęłam mierzyć późno dopiero 4 dni przed wizytą i temp była niska w dniu współżycia, a kolejnego poranka już ciut wyższa. Czy w moim przypadku będzie owulacja skoro jest pęcherzyk i czy istnieje prawdopodobieństwo poczęcia z plemników, które mogą żyć w macicy 4-7 dób? Czy raczej moze być cykl bezowulacyny ze względu na LAM?
    Pozdrawiam 🙂 z niecierpliwością czekam na odpowiedź.

    Margolcia
  4. Niestety, wcale nie ma pewności co do 12 tyg. niepłodności przy karmieniu. Karmię przynajmniej 8 razy dziennie, znacznie dłużej niż 100 minut, żadnego dokarmiania, a właśnie w 8 tyg. po porodzie dostałam okres.

    Co więcej, podobną sytuację miało kilka kobiet w mojej rodzinie.

    Zosia
  5. Jestem 5 miesięcy po porodzie, prowadzę obserwację śluzu i szyjki. Od 3 miesięcy mam wrażenie, że nie mam okresów niepłodności, sugeruje się głównie szyjką, jest prawie cały czas otwarta i miękka nawet przy braku płodnego śluzu. Czy to możliwe alby okresy płodności trwały tak długo? Czy źle interpretuje objawy?

    Maria
  6. Jeśli moje Maleństwo trafiło na oddział wcześniaków i było dokarmiane sztucznie przez parę dni, a od 3 tygodni jest tylko na piersi (zachowując wymienione powyżej zasady pełnego karmienia), to czy jest to rzeczywiście „ pełne” karmienie?

    Młoda Mama
    1. Wydaje mi się, że tak, ale zależy w jakim to było czasie, itd. W takich przypadkach najlepiej się konsultować z instruktorem, który dokładnie przeanalizuje przypadek.

      Kasia z Womanstory
  7. Czy te zasady z powodzeniem można stosować zarówno po porodzie naturalnym jak i cesarskim cięciu? czytałam, że po porodzie mowa jedynie o niepłodności względnej i jako że po CC nie powinno się planować ciąży przez 1-2 lat, to wskazane jest zakończenie karmienia, aby szybciej wróciła płodność i można było stosować standardowe zasady. Czy można “bez obaw” stosować te zasady po CC?

    Justyna
    1. W literaturze fachowej nie ma osobnych zasad po porodzie naturalnym i po cięciu cesarskim. Można stosować te zasady też po cięciu.
      Czytając Twój komentarz bardzo mnie zdenerwowało to, że ktoś mówi, że trzeba zakończyć karmienie, żeby stosować ,,standardowe zasady” (daj znać gdzie to przeczytałaś).
      Po pierwsze mleko matki to najlepsze co możemy dać dziecku i zakańczanie karmienia z takich powodów jest zupełnie bez sensu. Poza tym odstawiając dziecko nigdy nie wiemy kiedy tak naprawdę powróci płodność, u każdej kobiety jest inaczej, nawet nie karmiąc piersią owulacja i miesiączka może się pojawić kilka miesięcy lub po roku, a nawet dwóch od porodu.
      Po drugie odrębne zasady dotyczące czasu po porodzie zostały wymyślone właśnie po to, żeby nie zajść w kolejną ciążę i jednocześnie karmić piersią. ,,Standardowe zasady” nie są wcale lepsze ani gorsze, po prostu są przeznaczone na inny czas w życiu kobiety.
      Cytat ze strony instytutu: ,,Dotychczas w trakcie stosowania reguły szczytu nie doszło do żadnego poczęcia. Reguła ta w wersji prof. Rötzera jest więc w 100% skuteczna, gdy stosuje się ją w celu odłożenia poczęcia.”
      Po trzecie stosując ,,Standardowe zasady” też mówimy o niepłodności względnej, która występuje przed owulacją (mamy wtedy 0,1-0,2 % szans na zajście w ciążę). Tylko po owulacji do czasu kolejnej miesiączki mamy okres niepłodności bezwzględnej.
      Mam nadzieję, że moja odpowiedź jest zrozumiała 🙂

      1. Dziękuję za Twoją odpowiedź. zdecydowanie nie zamierzam rezygnować z karmienia, więc również zdenerwowała mnie ta opinia; nie mogę odnaleźć strony, na której to znalazłam, ale z tego co pamiętam zawierała wypowiedzi osób stosujących NPR, raczej nie była prowadzona przez instruktorów. Przyznam, że
        Trochę martwi mnie stosowanie reguły szczytu ze względu na potencjalnie długie okresy wstrzemięźliwości; ale zobaczymy jak będzie.

        Justyna
  8. A jak rozroznic sluz nieplodny od stalej wydzieliny? Tu jak rozumiem test szklanki wody? I czy mozna ją nazwac stałą jesli pojawia sie np co 2 dni w niewielkiej ilosci, czy nalezy to juz interpretowac jako sluz?

    Ewa
    1. Cykle po porodzie mogą być zupełnie inne niż przed ciążą, dlatego moim zdaniem trzeba zacząć prowadzić nowe statystyki. Niestety w podręcznikach, które mam nie ma takich informacji, napisałam w tej sprawie do instytutu i czekam na odpowiedź 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *